Nieuw geld om ons klimaat te redden

Voorstanders van maatregelen tegen klimaatverandering kan het niet hard genoeg gaan. Korter douchen, een extra trui en binnenkort iedereen aan de warmtepomp. Tegenstanders vinden de wereldwijde temperatuurstijging fake news en zien zelfs een Kleine IJstijd aankomen.

Afgelopen week kwam het klimaatpanel IPCC met een laatste waarschuwing: zonder hard ingrijpen blijft de 1,5 graden C. doelstelling buiten bereik. Maar op een aantal fronten is de klimaatdiscussie al ingehaald door stringente wetgeving, vooral vanuit Brussel. De klimaatwet die bij ons in de steigers staat, doet daar nog een schepje bovenop. Beleid voor het keren van de klimaatcrisis is een feit. De vervolgvraag die zich aandient: hoe gaan we het betalen?

Tijdens het klimaatcongres Springtij op Terschelling – waar onlangs zo’n 900 professionals uit het bedrijfsleven, van milieuorganisaties en overheden bijeen waren - kwam het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) met de doorrekening van het klimaatakkoord op hoofdlijnen. Nieuwe maatregelen voor CO2-reductie en hernieuwbare energie gaan de schatkist tot 4 miljard extra kosten.

,,Dat is ongeveer evenveel als wij uitgeven aan roken”, grapte de immer opgewekte Ed Nijpels, de voorzitter van het Klimaatberaad op Terschelling. Maar dit kan geen grap zijn, want ik hoor: extra kosten. Wat is dan het totaal? Ook daar heeft het PBL antwoord op: ze ramen de kosten op zo’n 80 à 90 miljard euro in de periode 2019-2030. Maar dat zijn alleen de overheidsuitgaven. ,,De totale maatschappelijke kosten zijn eigenlijk niet uit te rekenen”, zegt PBL rekenaar Robert Koelemeijer desgevraagd. Want allerlei kosten zitten verscholen in de economie en veel daarvan zijn niet nieuw en al helemaal niet extra.

Momenteel loopt in Nederland een programma voor dijkverzwaring voor 7,4 miljard euro. Netbeheerders investeren jaarlijks al 2 miljard in het elektriciteitsnet. Ook bedrijven zitten niet stil: vorig jaar werd zo’n 1,5 miljard besteed aan maatregelen voor energiebesparing door het MKB. De uitgekeerde subsidie voor energie uit wind, zon en biomassa gaat richting de 700 miljoen per jaar.

Feest
Maar met het begrip ‘kosten’ gaat iets mis. Want het overgrote deel van de bestedingen zijn feitelijk investeringen. Dat beaamt ook Nijpels: ,,Energie besparen is een feest voor de portemonnee.” Investeringen worden gedaan met het oog op rendement. Als alles goed gaat wordt een investering meer dan terugverdiend. Daardoor hebben we een bloeiende bedrijfstak voor zonnepanelen, met bijna 10.000 banen. Een windsector met ruim 6000 banen.

De eerste proefprojecten voor groene waterstof draaien. Uit rioolslib en mest wordt biogas gemaakt, bij te mengen in het aardgasnet. We maken nieuwe woningen en gebouwen die minder dan een kwart aan energie gebruiken. De industrie heeft de productie verhoogd en tegelijk de CO2-uitstoot verlaagd. De Europese doelen voor 2020 worden gehaald: 20 procent hernieuwbare energie, 20 procent energiebesparing en 20 procent CO2-reductie. De laatste wordt met 24 procent zelfs ruimschoots gehaald.

Investeren loont en geld kan een sterke hefboom zijn. Dat ziet ook Frank Elderson, directeur van de Nederlandsche Bank (DNB): ,,Wij zijn een leverage organisatie Wij hebben een enorme hefboom in handen.” DNB kan pensioenfondsen vragen duurzaam te beleggen, dan gaat het ineens om 1300 miljard euro pensioenvermogen. De bank kan financiers van vastgoed bewegen te verduurzamen. Doen ze dat niet dan verliest het onderpand van de vastgoedlening op termijn haar waarde. Zo krijg je een markt wel in beweging.

Als energielabels gekoppeld aan waarde de vastgoedsector in beweging kan krijgen, kan dat ook voor andere sectoren. Voor de industrie met een label voor energie-efficiëntie. Of voor landbouwgrond, met een label voor bodemkwaliteit. Als je een alternatieve manier vindt om waarde te creëren, in dit geval milieukwaliteit, dan komt het geld vanzelf.